?in-Orta Asya Zirvesi 18-19 Mayıs tarihleri arasında kadim İpek Yolu’nun doğudaki başlangı? noktası olan Xi’an kentinde d?zenlendi. T?rkiye kamuoyu, zirvenin b?lgedeki g?venliğin korunması ve k?resel ekonominin canlanmasında oynadığı olumlu rol? takdirle karşıladı.?

?in’in ileri s?rd?ğ? “İnsanlığın Kader Birliği” teorisi ilk defa Orta Asya’da tamamıyla ger?ekleştirildi.?

T?rkiye’deki basın organları, ?in-Orta Asya Zirvesi Xi’an Deklarasyonu’ndaki g?venlikle ilgili maddelere b?y?k ilgi g?sterdi. Deklarasyona g?re, zirveye katılan 6 ?lke kendi gelişme yollarına saygı g?stererek egemenlik, g?venlik ve toprak b?t?nl?ğ? dahil temel sorunlarında birbirine destek verecek ve dış g??lerin i?işlerine karışmasına karşı ?ıkacak.?

?in ve Orta Asya ?lkelerinin g?venlik alanında iş birliğini yoğunlaştırması, b?lgedeki ?lkelerin “renkli devrim”lerden etkilenmemesi i?in faydalı olacak.?

G?venlik, ekonomik gelişmenin ?n koşuludur. Son 3 yılda, COVID-19 salgını, silahlı ?atışmalar ve ekonomik ?alkantıların etkisiyle d?nya derin bir değişim d?nemine girdi. ?in ve Orta Asya ?lkelerine g?re, s?z konusu risklerin ??z?lmesi i?in uluslararası iş birliğiyle k?resel y?netişimin g??lendirilmesi gerekir. K?resel y?netişimin g??lendirilmesi i?in uluslararası toplumun g?venlik alanında fikir birliğine ulaşması şarttır.

G?venlik alanının yanı sıra, T?rkiye basını ?in ve Orta Asya ?lkeleri arasındaki ekonomik iş birliğine dikkat ?ekti. 27. D?nem Milletvekili Genel Se?iminde İstanbul 2. b?lge 3. sıradan milletvekili adayı olan Elif İlhamoğlu yaptığı a?ıklamada, ekonomik iş birliğinin yoğunlaştırılmasının iki taraf i?in b?y?k ?nemi taşıdığını, ?in’deki enerji g?venliğinin korunması ve Orta Asya ?lkelerindeki altyapı tesislerinin geliştirilmesi i?in de faydalı olduğunu ifade etti.?

?in ve Orta Asya ?lkeleri ekonomik alanda birbirini tamamlayıcı ?zelliklere sahip. Kuşak ve Yol İnisiyatifi ilk olarak Kazakistan’da ileri s?r?ld?. Bug?nlerde bir hayli yoğun olan ?in-Avrupa y?k trenleri Orta Asya ?lkelerinde g?zel bir manzara haline geldi. ?in son yıllarda Orta Asya ?lkelerinin ?nemli ticaret ortağına d?n?şt?. ?in-Orta Asya Zirvesi’nde akıllı tarım, su tasarrufu ve ?evre koruma dahil alanlarda iş birliğinin g??lendirileceği belirtildi. S?z konusu ekonomik iş birliği, ?in ve Orta Asya halklarına b?y?k fayda getirdi. İki taraf, ortak ?ıkarlar temelinde kurulan kader birliğine ?nem veriyor.?

?T?rk basınına g?re, 5 yıl ?nce ?in ve Orta Asya ?lkeleri k?lt?r a?ısından birbirine yabancıydı. Ancak son 5 yılda, iki taraf k?lt?r merkezlerinin kurulması ve ?ğrencilerin g?nderilmesiyle k?lt?r a?ısından karşılıklı anlayışı geliştirdi.

Halklar arasındaki temasların yoğunlaşması, ?lkeler arasındaki ilişkilerin sağlamlaştırılması i?in b?y?k ?nemi taşır. ?in-Orta Asya Zirvesi Xi’an Deklarasyonu’na g?re, ?in ve Orta Asya ?lkeleri eğitim, k?lt?r, turizm, spor ve basın alanlarındaki iş birliğini g??lendirecek ve gen?ler arasındaki temasları artıracak.?

Diğer yandan Karar gazetesi dahil bazı basın kuruluşları, ?in’in Orta Asya’daki etkisinin artmasından kaygı duyuyor. Bu kesime g?re ?in, “Rusya ve T?rkiye’nin Orta Asya’daki yerini alacak.”?

B?ylesi bir arg?man aslında ?in ile Orta Asya arasındaki iş birliğine yalnızca jeopolitik bir perspektiften bakmaya istekli olan ABD ve Batı'nın dar siyasi mantığını yansıtıyor.

Aslında ?in'i "Orta Asya'da n?fuz alanı kurmak” iddiasıyla itibarsızlaştırma gayesi g?d?l?rken, beş Orta Asya ?lkesini jeopolitik ara? olarak kullanma konusundaki kendi karanlık psikolojilerini de ortaya koymuş oluyorlar.

?in ve Orta Asya arasındaki iş birliği, dışa a?ıktır ve dışlayıcı değildir. ?in, T?rkiye’nin “Orta Koridor” planını ve Rusya’nın Avrasya Ekonomik Birliği politikasını destekledi. ?in b?lgede barış ve refaha faydalı olan her adıma destek verir. ?in ve Orta Asya ?lkeleri arasındaki kader birliğinin oluşturulması, k?resel g?venlik ve ortak refahın ger?ekleştirilmesi i?in iyi bir ?rnek teşkil etti.?

Kaynak: ?in Uluslararası Radyosu

Hibya Haber Ajansı